Coronaperikelen in het arbeidsrecht

Werkgevers verbieden corona-app

Onlangs heeft ook Eerste Kamer ingestemd met de Tijdelijke wet notificatieapplicatie Covid-19 (de ‘appwet’). Deze wet regelt de juridische grondslag voor het gebruik van de Corona-app. De app is een hulpmiddel bij de bestrijding van het coronavirus en meldt of je in de buurt bent geweest van iemand die na een test corona blijkt te hebben. De Vakbonden FNV en CNV hebben veel meldingen van werknemers gekregen waarvan de werkgever de app afraadt of zelfs verbiedt (zie https://www.trouw.nl/economie/werkgevers-raden-hun-personeel-af-de-corona-app-te-gebruiken~b113e00e/).

Dit is echter niet toegestaan. De installatie en het gebruik van de app is vrijwillig. Je kunt door je werkgever niet worden verplicht om de app te gebruiken, maar hij kan het je ook niet verbieden.

Corona-app kan leiden tot hoge verzuimkosten en stagnerende productie

De corona-app stuurt dagelijks vele duizenden meldingen naar gebruikers die in contact zijn geweest met een besmet persoon.  Als je besmet bent met het coronavirus, moet je tien dagen in quarantaine. Werkgevers zijn bang dat door de meldingen het ziekteverzuim en daarmee de verzuimkosten stijgen en dat de productie (gedeeltelijk) stilvalt. Dit speelt volgens de vakbonden vooral in sectoren waar werknemers niet vanuit huis kunnen werken, zoals de retail en de industrie. Volgens de Branchevereniging Ondernemend Nederland (ONL) gaat het vooral om ondernemers die minder dan tien medewerkers in dienst hebben en waar thuiswerken geen optie is. Overigens is het volgens de ondernemers niet de corona-app zelf, maar het testbeleid dat problemen geeft. Met name het gegeven dat personeel lang moet wachten op een test en de uitslag.

Vrijwillig gebruik corona-app

In de Tijdelijke wet notificatieapplicatie covid-19 staat dat het gebruik van de corona- app vrijwillig is. Iedereen mag zelf bepalen of hij de app wel of niet gebruikt. Een werkgever mag een werknemer dan ook niet verplichten op de app te gebruiken, maar mag net zomin het gebruik van de app afraden of verbieden. Echter, als werknemer heb je te maken met een gezagsverhouding en veel werknemers, zoals uitzend- en oproepkrachten, zijn voor werk afhankelijk van de werkgever. Het is dan ook nog maar de vraag of het verzoek van de werkgever door werknemers als een vrijwillige keuze wordt ervaren en of werknemers zich niet verplicht voelen – zeker in deze crisistijd – het verzoek van de werkgever op te volgen.

Taak weggelegd voor de OR

Zoals al opgemerkt, is het voor individuele werknemers vanwege hun afhankelijke positie vaak lastig om een verzoek van de werkgever te weigeren. Hier ligt, naar mijn mening dan ook een taak voor de ondernemingsraad (OR).  De werkgever moet namelijk elke voorgenomen arbo-maatregel voor instemming voorleggen aan de OR (artikel 27, lid 1d WOR). Als de werkgever weigert instemming te vragen, kan de OR schriftelijk de nietigheid van dit besluit inroepen en alle werknemers laten weten dat zij het advies of verbod mogen negeren. Ook een eventuele verplichting tot gebruik van de corona-app valt naar mijn mening onder het instemmingsrecht.

In de huidige crisissituatie zal naar verwachting veelvuldig een beroep worden gedaan op de OR.  Als een bedrijf besluiten neemt die gevolgen kunnen hebben voor de organisatie en medewerkers, zoals verplicht thuiswerken of werktijdverkorting, zal altijd eerst advies moeten worden ingewonnen bij de OR.

Thuisquarantaine, loondoorbetaling?

Een andere vraag die mij als advocaat recent is voorgelegd: Mag een werkgever van zijn werknemer verlangen dat hij een bewijsstuk laat zien van de noodzaak tot thuisquarantaine? Wat was de casus: De moeder van werknemer is positief getest op corona en alle huisgenoten, inclusief de betreffende werknemer, moeten 10 dagen in thuisquarantaine. De werkgever verlangt van zijn werknemer een bewijs waaruit blijkt dat zijn moeder inderdaad positief is getest. De werknemer weigert. Naar mijn mening terecht. Een werkgever mag namelijk zelf geen medische gegeven van zijn personeel opvragen, laat staan van familieleden. De reactie van de werkgever is dat hij zonder bewijs van de positieve test, gedurende de thuisquarantaine van de werknemer, diens loon inhoudt.

Net zo goed is dit voor werkgevers een lastige kwestie: Moet je als werkgever je personeel blindelings vertrouwen en het loon doorbetalen, zonder een enkel bewijs dat de thuisquarantaine noodzakelijk is gedurende tien dagen?

In de wet is bepaald dat werknemer en werkgever zich moeten gedragen als goed werknemer en goed werkgever. In deze sfeer ligt naar mijn mening de oplossing van dit conflict. Maar laat je het als werknemer in deze onzekere tijd tot een juridisch conflict komen? Of kies je voor behoud van je arbeidsovereenkomst?

Lastige kwesties in het arbeidsrecht waar wij de komende tijd in rechtspraak en jurisprudentie veel over zullen horen.   

Doet je werkgever moeilijk omdat je in thuisquarantaine zit, moet je van je werkgever ondanks klachten toch komen werken of heb je vragen over thuiswerken? Neem contact op met mr Pieter van der Meulen van Kadanz Advocaten. Ook bij andere arbeidsrechtelijke vragen kun je contact met hem opnemen. Het telefoonnummer is 085 076 90 36 of stuur een e-mail naar vandermeulen@kadanzadvocaten.nl